Αφησιά

Αφησιά

Φυσία, Άκανθος, Αφουσία, Αφυσιά, Αφισια, Αφησιά, (σ.ο. Avsa Adasi)

Το σύμπλεγμα αυτό των τεσσάρων νησιών της Προποντίδας (Προκόννησος ή Μαρμαράς, Αλώνη ή Πασαλιμάνι, Αφησιά και Κούταλη) από την αρχαιότητα αποτελούσαν ένα ενιαίο σύνολο, μία πόλη-κράτος με το όνομα «Προκόννησος», μία διοικητική επαρχία ως «Επαρχία Νήσου ή Προικοννήσου», μία εκκλησιαστική επαρχία ως «Μητρόπολη Προικοννήσου», μία πολιτιστική οντότητα και ένα γενεαλογικό δέντρο.

Οι σημερινοί κάτοικοι της Αφησιάς συνεχίζουν να αποκαλούν το νησί με το ίδιο όνομα λίγο παραεφθαρμένο, Avsa adasi (νήσος Αβσά). Ένα όνομα που από την αρχαιότητα δυσκόλευε τους περισσότερους να το προφέρουν αλλά και να το γράψουν. Στα βυζαντινά κείμενα τη συναντάμε ως Αφουσία, όμως το αρχαίο της όνομα παραμένει ένα μυστήριο αν και αυθαίρετα της αποδίδεται το Οφιούσσα (Κούταλη) στην βιβλιογραφία. Πιθανότερο είναι να ήταν Φυσία κατά τον Διογένη τον Κυζικηνό (4ος αιώνας π.Χ.). Στο απογυμνωμένο όμως από δέντρα νησί ίσως να ταίριαζε καλύτερα το όνομα Άκανθος που πιθανόν της έδωσαν οι Ρωμαίοι σύμφωνα με τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο (1ος αιώνας μ.Χ.). Οι κάτοικοι της όμως προτιμούσαν το αδόκιμο όνομα Αφυσιά («ο τόπος χωρίς φύση»), με «υ» που φαίνεται να είναι και η σωστή ορθογραφία του. Με «η» όμως συνήθιζαν να το γράφουν και με «η» ήταν γραμμένο στην σφραγίδα της κοινότητας. Έτσι μας το παρέδωσαν και έτσι το κρατήσαμε… 

Δύο χωριά κούρνιαζαν πάνω της και στις αρχές του 20ου αιώνα, μουσουλμάνοι και χριστιανοί είχαν χωρίσει το νησί και ζούσαν μαζί ειρηνικά για περισσότερο από πέντε αιώνες. Στη δύση το χωριό της Αφησιάς και στην ανατολή το Αραπλάρ, όνομα που του δόθηκε πιθανόν από την καταγωγή των κατοίκων του ή εκεί ήταν το σημείο που ξεβράστηκαν οι Άραβες, όταν ο στόλος τους βυθίστηκε στην περιοχή αποχωρώντας από μία αποτυχημένη προσπάθεια κατάληψης της Κωνσταντινούπολης.

1500 χριστιανοί και 700 μουσουλμάνοι ένωναν τις μοίρες τους σε μία όμορφη ζωή παρά τις δυσκολίες… Όλα αυτά βέβαια μέχρι το 1914 που όλα άλλαξαν και οι άνθρωποι τρελάθηκαν, όλα αυτά που θα δούμε να ξεδιπλώνονται μέσα από τις ιστορίες των αντικειμένων του Ιστορικού Λαογραφικού μας Μουσείου, η όμορφη ζωή αλλά και η άσχημη, όχι για να καλλιεργήσουμε το μίσος αλλά για να ξέρουμε, να μην τα επαναλάβουμε…